Gỗ xà cừ – cái tên quá quen thuộc trong làng gỗ Việt

Chắc hẳn bạn đã quá quen thuộc với hình ảnh của những hàng cây xà cừ cổ thụ hàng trăm năm tuổi trên nhiều tuyến phố Hà Nội. Nó không chỉ gợi nhớ một nét đẹp cổ kính, hoàn niệm cho phố phường thủ đô. Mà đây còn là một loại gỗ chất lượng được giới chơi gỗ vô cùng yêu thích.

Vậy gỗ xà cừ là gỗ gì? Có chất lượng hay không và thường phân bố ở đâu? Được ứng dụng ra sao? Đều là những câu hỏi được người dùng đặt ra khi muốn tìm hiểu vể loại gỗ này. Vì vậy, hôm nay Đồ Gỗ Phạm Gia sẽ giúp bạn tìm hiểu tất tật các thông tin về gỗ xà cừ bạn nên biết nhé!

Gỗ xà cừ là gỗ gì? Nguồn gốc xuất xứ?

Gỗ xà cừ được khai thác từ thân cây xà cừ hay còn có tên gọi khác là cây sọ khỉ, quả gỗ. Có tên khoa học Khaya senegalensis, là cây thuộc họ xoan (Meliaceae).

Đây không phải loại cây bản địa của Việt Nam hay các nước khu vực Đông Nam Á mà có nguồn gốc từ Châu Phi. Gỗ xà cừ thuộc nhóm V trong bảng phân loại gỗ Việt Nam đây nhóm gỗ có tỷ trọng trung bình dùng phổ biến trong sản xuất nội thất và xây dựng.

Gỗ xà cừ phân bố ở nhiều quốc gia trên thế giới như: Bờ Biển Ngà, Cộng hòa Trung Phi, Sudan, Ghana, Togo, Uganda và khu vực các nước Châu Phi.

Ở Việt Nam, cây xà cừ phân bố ở khắp mọi miền đất nước, từ Bắc vào Nam. Bạn có thể dễ dàng bắt gặp những cây xà cừ to lớn ở trên các tuyến đường trung tâm của cả nước, đặc biệt là Thủ đô Hà Nội.

Đặc điểm hình thái của cây xà cừ

Xà cừ là cây đại mộc có chiều cao rất lớn từ 35m – 40m với đường kính thân rộng đến 2m. Vỏ cây có màu nâu xám và bị nứt như hình đồng tiền và tròn như cái sọ. Thớ gỗ xà cừ chắc vô cùng, phần thịt gỗ mịn màng. Viền gỗ có màu đỏ nhạt và ăn sâu vào trong lõi sẽ có màu đỏ tươi hơi đậm.

Cây xà cừ có tán lá xanh, rậm rạp, cây có nhiều cành non cong xuống. Là xà cừ là lá kép lông chim một lần chẵn.

Hoa xà cừ mọc thành chùm tán với hoa nhỏ màu trắng có 4 cánh dính vào nhau. Mùa hoa sẽ vào khoảng tháng 4 – tháng 5, hoa nở rộ khắp các cành. Quả xà cừ hình tròn có nang nhỏ thường bắt đầu chín vào tháng 10 và khi chín bung thành 4 mảnh. Vỏ quả màu xám nâu, nứt khoang tròn như cái sọ nên mới có tên gọi khác là cây sọ khỉ.

Cây xà cừ là cây ưa sáng sinh trưởng nhanh, khá dễ trồng, hạt nảy mầm rất khỏe, tái sinh cả bằng hạt và chồi đều rất mạnh. Cây có thể phát triển tốt trên nhiều địa hình và loại đất khác nhau. Và phù hợp nhất trên nền đất cát của vùng ven biển miền Trung của Việt Nam. Đặc biệt cây có kha năng chịu hạn và gió bão rất tốt, và đó khả năng kháng sâu bệnh rất cao.

Ngoài ra, cây xà cừ còn là cây chịu khô hạn, có khả năng giữ nước, giữ đất giúp cải thiện, bảo vệ môi trường. Vì vậy, bạn có thể tận dụng những mảnh đất nhỏ để trồng xà cừ mà không tốn quá nhiều diện tích.

Ưu nhược điểm của gỗ xà cừ

Để biết được gỗ xà cừ có tốt không mà lại được người dùng ưa chuộng đến vậy. Thì chúng ta hãy cùng xem loại gỗ này có ưu nhược điểm gì:

Ưu điểm

Gỗ xà cừ được đánh giá là một loại gỗ chất lượng sở hữu nhiều ưu điểm vượt trội như:

• Chất gỗ xà cừ rắn chắc và cứng cáp có khả năng chịu lực cao nên giữ được độ bền cho sản phẩm dù bị chịu tác động, va đập từ bên ngoài trong quá trình sản xuất, chế tác hay sử dụng. Từ đó đảm bảo được độ bền đẹp tối ưu cho sản phẩm đem lại tuổi thọ khá cao.
• Gỗ có đặc tính dẻo dai, các thớ gỗ liên kết rất chặt chẽ ít bị giãn ra nên sau khi tẩm sấy kỹ càng gỗ càng có độ dẻo dai và chịu lực tốt. Đặc biệt có thể chịu được uốn nắn để thiết kế nhiều tạo hình khác nhau cho sản phẩm.
• Màu sắc của gỗ xà cừ vô cùng nổi bật với 2 gam màu đặc trưng của dòng gỗ tự nhiên là màu đỏ nhạt nằm ở viền và màu đỏ thẫm ở trong phần lõi. Sự hòa quyện của 2 gam màu này kết hợp cùng đường vân gỗ mịn, liền nhau mang lại diện mạo bắt mắt và sang trọng cho các sản phẩm nội thất.
• Gỗ xà cừ có khả năng tự sản sinh và một số chất chống lại sự tấn công của mối mọt cực tốt. Vì thế, những đồ dùng sản xuất từ gỗ xà cừ khi được xử lý đúng cách có thể hạn chế tối đa khả năng xâm nhập của mối mọi làm ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm.
• Cây gỗ xà cừ có kích thước lớn nên bản gỗ to có thể sản xuất được các sản phẩm nội thất kích thước lớn mà không cần phải chấp ghép.
• Giá thành của gỗ xà cừ rất mềm phù hợp với nhu cầu sử dụng và điều kiện tài chính của hầu hết người dân.

Nhược điểm

Dù là một loại gỗ tốt được đánh giá cao nhưng gỗ xà cừ vẫn còn tồn tài một vài nhược điểm cần khắc phục như:

• Gỗ dễ bị co rút, nứt rãnh và cong vênh trong quá trình gia công sản xuất. Vì vậy, đòi hỏi nguồn gỗ nguyên liệu cần được xử lý tấm sấy kỹ càng theo quy trình hiện đại, nghiêm ngặt.Và được thực hiện bởi bàn tay khéo léo của những người thợ chuyên nghiệp lành nghề.
• Độ co ngót cao nên những điểm ghép nối dễ bị hở không đảm bảo chắc chắn sau 1 thời gian sử dụng.
• Màu gỗ nhanh bị bạc trong điều kiện tự nhiên.

Cách xử lý gỗ xà cừ tốt nhất

Như chúng tôi đã phân tích ở trên, gỗ xà cừ là một trong số ít những loại gỗ quý mà dễ bị co ngót, cong vênh nếu không được xử lý tốt. Vì vậy, quá trình xử lý gỗ trước khi đưa vào sản xuất là vô cùng quan trọng.

Khi gỗ tươi chưa qua xử lý thì lượng nước trong gỗ còn rất nhiều làm ảnh hưởng đến đặc tính của gỗ. Vì vậy, công đoạn đầu tiên sau khi khai thác được gỗ chính là quá trình sấy gỗ.

Hiện nay có rất nhiều các phương pháp sấy gỗ khác nhau, tùy thuộc vào mục đích sử dụng mà có thể lựa chọn một trong các phương pháp xử lý sau: hong phơi tự nhiên, sấy ngưng tụ ẩm, sấy hơi qua nhiệt, sấy cao tần, sấy chân không…

Trong những phương pháp trên, hong phơi tự nhiên là phương pháp truyền thống có thể thực hiện tại nhà nhưng đòi hỏi thời gian hong phơi lâu và quá trình thoát ẩm chậm lại khó điều chỉnh độ ẩm thích hợp cho gỗ. Còn các phương pháp còn lại thì cần được thực hiện ở các đơn vị kinh doanh với hệ thống máy sấy công nghệ cao.

Sau khi trải qua quá trình sấy gỗ thì gỗ sẽ được đưa vào xẻ và xử lý theo tiêu chuẩn quốc tế theo quy cách định sẵn và tiến hành thực hiện gia công sản phẩm.

Khi sản phẩm được hoàn thành để hạn chế tình trạng cong vênh, nứt nẻ thì cần chú ý bố trí sản phẩm nơi thoáng mát, tránh môi trường ẩm và tránh ánh nắng mặt trời chiếu trực tiếp.

Một quy trình xử lý nghiêm ngặt, kỹ lưỡng sẽ góp phần đảm bảo chất lượng gỗ hoàn hảo nhất.

Ứng dụng của gỗ xà cừ

Gỗ xà cừ được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực của cuộc sống mang lại nhiều lợi ích cho người sử dụng:

Sản xuất đồ nội thất – chế tác đồ thủ công mỹ nghệ

Được đánh giá là loại gỗ chất lượng nên gỗ xà cừ được sử dụng phổ biến để sản xuất các đồ nội thất gia đình như bàn ghế, giường ngủ, tủ quần áo, sàn gỗ, cánh cửa…Mang đến một không gian sang trọng và đẳng cấp cho ngôi nhà.

Gỗ xà cừ có khả năng chống mốc tương đối tốt lại không có mùi nên được sử dụng nhiều làm thớt gỗ, bát gỗ…

Màu sắc gỗ xà cừ nỏi bật nên được chế tác thành những món đồ thủ công mỹ nghệ mang ý nghĩa phong thủy như đĩa tứ linh, lục bình, hoa sen gỗ, tượng cá chép…Hay dùng để đóng bàn thờ với ý nghĩ cầu bình an, may mắn và giúp không gian thêm phần linh khí, sang trọng.

Các sản phẩm nội thất và đồ trang trí làm từ gỗ xà cừ không chỉ đảm bảo chất lượng gỗ tốt. Mà còn mang lại vẻ đẹp thẩm mỹ và ý nghĩa phong thủy tốt đẹp nên được người dùng rất ưa chuộng.

Ứng dụng cho ngành công nghiệp đóng tàu

Cây gỗ xà cừ có đường kính lớn, độ cứng cáp và chịu lực tốt nên gỗ xà cừ còn được ứng dụng để đàu tàu thuyền.

Ứng dụng trong cuộc sống

Cây xà cừ còn được dùng để chữa một số bệnh như ghẻ, ho và dùng giảm đau. Lá xà cừ non có tác dụng chữa ghẻ và chữa sưng vú. Vỏ cây ngâm cùng với quất xanh và mật ong tạo thành hỗn hợp chữa ho hiệu quả. Dùng để chế biến dầu ăn, bã éo hạt dùng làm mồi đánh cá hiệu quả.

Tạo cảnh quan môi trường

Cây gỗ xà cừ có tán thân cao, tán rộng lại có bộ rễ phát triển chắc chắn thích nghi với nhiều loại đất. Nên được trồng rất phổ biến để làm cây xanh, lấy bóng mát trên đường phố hay tạo cảnh quan cho các công viên.

Cách phân biệt gỗ xà cừ và gỗ hương

Gỗ xà cừ có đặc điểm màu sắc và vân gỗ rất giống với gỗ hương. Vì vậy, nhiều cơ sở làm ăn thiếu uy tín vì lợi nhuận đã sử dụng gỗ xà cừ làm giả gỗ hương để bán với giá cao lừa người tiêu dùng.

Nếu chỉ nhìn bên ngoài thì rất nhiều người sẽ nhầm lẫn gỗ hương và gỗ xà cửa bởi khi hoàn thiện thì diện mạo gần như không có điểm gì quá khác biệt. Nhưng nước sơn tốt đến đâu cũng khó che lấp được những điểm yếu của dòng gỗ phổ thông như xà cừ không thể so sánh với gỗ loại I như gỗ hương.

Dễ dàng cảm nhận được gỗ xà cừ sẽ nhẹ hơn rất nhiều so với gỗ hương. Và khi dùng móng tay ấn mạnh vào gỗ nếu hằn vết rõ ràng thì chắc chắn đó chính là gỗ xà cừ chứ không phải gỗ hương. Bởi chất gỗ xà cừ mềm hơn nên dễ bị biến dạng.

Khi gõ vào mặt gỗ thì gỗ hương sẽ cho cảm giác chắc tay còn gỗ xà cừ thì có cảm giác chất gỗ xốp hơn. Và gỗ xà cừ không có mùi thơm như gỗ hương.

Chính vì vậy, bạn cần thật cẩn trọng nhận biết chính xác và chọn đúng cơ sở uy tín để mua dc các sản phẩm đúng loại gỗ lựa chọn và đảm bảo chất lượng nhất nhé.

So sánh gỗ xà cừ và gỗ xoan đào

Gỗ xà cừ và gỗ xoan đào khi sơn thành phẩm có màu sắc rất giống nhau mang lại nét đẹp truyền thống, gần gũi. Vì vậy nhiều người dùng cũng thường băn khoăn so sánh 2 loại gỗ này.

Và cũng có những cơ sở lợi dụng điểm tương đồng này để sử dụng gỗ xà cừ thay cho gỗ xoan đào. Bời giá gỗ xoan đào cao hơn so với giá gỗ xà cừ, vì vậy hãy thật cảnh giá khi mua các sản phẩm được quảng cáo là gỗ xoan đào nhưng có giá rẻ hơn so với mặt bằng chung. Thì rất có thể loại gỗ để sản xuất sản phẩm đó chỉ là gỗ xà cừ.

Xét về độ cứng thì gỗ xà cừ và gỗ xoan đào tương đương nhau. Nhưng gỗ xoan đào có khả năng chống mối mọt, khả năng chịu nước, kháng ẩm tốt nên tình trạng xuất hiện cong vênh, nứt nẻ lá rất ít. Còn gỗ xà cừ lại có nhược điểm dễ cong vênh, co ngót. Nên đánh giá về chất lượng gỗ xoan đào sẽ tốt và bền hơn gỗ xà cừ.

Cả 2 loại gỗ đều có màu đỏ đẹp mắt nhưng vân gỗ xoan đào xếp tầng gơn sóng độc đáo, nét vân rõ ràng, thớ gỗ thô hơn. Còn vân gỗ xà cừ khá mịn, thớ gỗ cũng mịn màng dễ chịu. Vì vậy, để làm giả gỗ xà cừ thành gỗ xoan đào người thợ phải thực hiện công đoạn vẽ vân và sơn vân cho mặt gỗ.

Mỗi loại gỗ sẽ mang những giá trị riêng vì vậy tùy thuộc vào mục đích sử dụng và sở thích mà bạn có thể lựa chọn các sản phẩm gỗ xà cừ hay không. Nhưng chắc chắn qua bài viết này bạn sẽ có thêm nhiều kiến thức để nâng cao tầm hiều biết của mình về gỗ xà cừ. Để có thể sáng suốt lựa chọn được các sản phẩm đồ gỗ chất lượng nhất. Cảm ơn bạn đã theo dõi các bài viết của chúng tôi!